NVWA verscherpt controles paraquat

Hoge gehalten paraquat

Vooral  sojabonen uit Zuid-Amerika blijken vaak (te) hoge concentraties paraquat te bevatten. Dit herbicide heeft in Europa geen toelating. Dat betekent dat het gehalte in sojabonen onder de 0,02 mg/kg (20 ppb)moet liggen, terwijl het gehalte voor biologische sojabonen niet de 0,01 mg/kg (10 ppb) mag overschrijden.

Niet alleen in soja

De afgelopen maanden is gebleken dat paraquat niet alleen in de sojateelt gebruikt wordt, maar ook kan voorkomen in andere oliehoudende zaden, zoals chiazaad, sesamzaad en lijnzaad. Recent hebben we zelfs een overschrijding in een monster erwten aangetroffen.

Bij monsters afkomstig uit Noord- en Zuid-Amerika hebben we de afgelopen maanden de volgende percentage positief bevonden: chiazaad 10-30%; lijnzaad 1-4%; raapzaad 2-4%; zonnebloemzaad 1-3%; sojaproducten 6-10%; sesamzaad 3-6%. 

Analyses erg gecompliceerd

De analysemethode voor paraquat is zeer complex. Paraquat is polair en heeft de neiging om zich op polaire oppervlakken, bijvoorbeeld beschadigd glaswerk, te hechten en daar op de meest onvoorspelbare momenten weer vrij van te komen.

Niet elk lab kan deze analyses reproduceerbaar uitvoeren. Lab moeten daarvoor flink investeren in uitgebreide monstervoorbewerkingsmethoden en de meest gevoelige LC-MS/MS systemen.

De analyseresultaten verschillen per matrix. Bij soja is dit inmiddels mogelijk, maar bij lijnzaad niet. Analyse van monsters lijnzaad met een bekende hoeveelheid paraquat, leveren tot nu toe geen meetresultaat op. Hoe dit komt is nog onduidelijk en zijn we aan het onderzoeken.

Overschrijding betekent niet altijd vernietigen

Gezien de complexe analyse methode mogen labs bij het melden van overschrijdingen geen rekening houden met een mogelijke meetfout. Dat mag alleen de NVWA.

Overigens mogen partijen met te hoge gehalten nog verwerkt worden tot veevoer. Dat besluit kan alleen de NVWA nemen nadat de eigenaar van de partij een risicoanalyse heeft gemaakt waaruit blijkt dat verdere verwerking geen gevaar oplevert voor de volksgezondheid.

Paraquat maar ook diquat

De besluitvorming gaat nu over paraquat, maar ik verwacht dat in navolging daarvan binnen afzienbare tijd ook diquat voor problemen zal gaan zorgen. Beide herbiciden worden veel in Zuid-Amerika gebruikt omdat sommige onkruiden daar resistent zijn geworden voor glyfosaat.

Al deze herbiciden worden tijdens de teelt gespoten om onkruiden te doden zodat het geteelde gewas zich maximaal kan ontwikkelen. Nu deze onkruiden door het veelvuldig gebruik resistent worden voor glyfosaat wordt naar andere producten uitgeweken.